Çocuk ile iletişim (Dinleme)

Çocuklarımız için güvenli bir ortam sağlamanın en kolay yolu ve en geçerli yolu daha önceki yazımda belirttiğim gibi onların “kendilerine güvenli bir insan” olarak yetişmesini sağlamak. Bu site açıldığında site sorumlusu arkadaşlar ile yaptığımız toplantılarda özellikle çocuklarımızı yaşayacakları olumsuz olayları beklemeden ailelerin bilinçlenmesini sağlamanın önemi hakkında konuşmuştuk. Yani bu site içerisinde nasıl yaparızda koruyucu hizmetlere yer verebiliriz? Bu yazı bunun için yazıldı ve bundan sonraki yazılar aslında bu amacı gerçekleştirmek için yazılacak.

Bir aile ortamında koruyucu hizmetleri geliştirmenin yolu öncelikle çocukla sağlıklı bir iletişim içinde olmak ve sağlıklı iletişimin ilk adımı ise çocuğumuzu DİNLEMEK.

Dinlemek kelimesi eğitim alanında en çok kullanan kelimelerden biri ve bu çok sık kullanım malesef ki kelimenin altının boşalmasına neden oluyor ve insanlar dinlemeye gerekli özeni göstermiyorlar.

Dinlemenin önemi nedir? Diye bir soru sorarak devam edelim. Bir çocuk düşünün 5 yaşında olsun, bir sorunu var ve bu sorununu anlatmak için anne veya babasının yanına gelmiş. (Sahneyi lütfen kafanızda canlandırmaya çalışın) anlatmaya başlıyor ve anne veya baba eğilerek çocukla göz teması kuruyor ve onun anlattıklarını dinliyor ve dinlediğini belirten tepkiler veriyor. Çocuğun anlattıklarını yargılamıyor. Duygularını reddetmiyor anlayışla karşılıyor.

Bu durumda çocuk acaba nasıl mesajlar alıyor?
“Dünyada benim için en değerli insan benim anlatıklarımı önemsiyor. O dev gibi kişi benimle aynı mesafeye geldi, beni daha rahat dinlemek için eğildi. Benim duygularımı anlıyor ve hissettiklerimi anlayışla karşılıyor. Anlatmak istediklerimi anlatmak için acele etmeme gerek yok çünkü o bana zaman ayırmaya gönüllü. Beni Seviyor. Ben bir bireyim benim duygularım düşüncelerim önemli, aldığım kararlar önemli. BEN ÖNEMLİYİM. vb.”

Dinlemenin karşıdaki kişiye verdiği en önemli mesaj “ben önemliyim” mesajı. Çünkü her insan doğduğunda belli bir potansiyelle dünyaya gelir. Ve bu potansiyellerini gerçekleştirmesinde çevre büyük önem taşır. Çevrenin ise en önemli etkenleri çocuğun en yakın çevresi olan anne ve babalardır. Çocuğun ben önemliyim mesajını almasının yolu onu etkin bir şekilde dinlemektir. Etkin dinlemenin nasıl yapılacağı konusuna gelecek olursak,

- Çocuğu dikkatle (can kulağı) ile dinlemeliyiz. Dinleme sırasında çocukla aynı hizaya gelip, çocuğun yüzüne bakmalıyız.
- Hislerini paylaşmalıyız. (mutlaka hak vermemiz gerekmez, bunu hak vermeden de sadece hislerini anladığınızı ona hissettirebiliriz.)
- Başımızı sallayarak, “evet”, “anlıyorum”, Hımm” gibi kelimelerle çocuğu dinlediğimizi belirtebiliriz. Veya çocuğun söylediklerini anladığımızı belirten bir tekrar yapabiliriz.
- O anda başka işimiz var ise, onu bırakıp, çocuğa yönelmeliyiz, o anda ki işimizi erteleyemeyecek bir durumda isek ve dinleyemeyecek durumdaysak, onu ne zaman dinleyebileceğimizi söylemeli ve söylediğimiz zaman gerçek anlamda dinlemeliyiz.

Bu yazıyı okuduktan sonra lütfen kendinize DİNLENEN ÇOCUK NASIL OLUR? NASIL ÖZELLİKLER GELİŞTİRİR? Sorularını sorun ve bir yerlere not edin.

Unutmayın. Çocuğunuzun yazacağınız bu özellikleri geliştirmesi sizin elinizde...


İ. Cem Kaya
Psikolojik Danışman

CİNSEL İSTİSMARA UĞRAMANIN SONUÇLARI NELERDİR?

Zedelenmiş Cinsellik: Cinsel istismara uğramış çocukta cinsel duygu ve tutumlar normal gelişimlerinden sapabilir ve uygun olmayan biçimler alabilir.

İhanet Duygusu: İstismarcı çocuğun ona duyduğu güvenin sarsılmamasına ve çocukta ihanete uğrama duygularının yerleşmesine neden olacaktır.

Acizlik: İstek ve iradesi dışında cinsel amaçlı kullanıldığı ve bunu engelleyemediği zaman çocuk kendini çaresizlik ve acizlik duyguları içinde bulacaktır.

Damgalanmak: Çocuğun cinsel istismar olayına eşlik eden “kötülük, utanç, suçluluk” gibi kavramlar zamanla onun benlik algısına karışır ve kendini böyle algılamaya başlar.


EN SIK YAPILAN HATALAR:
Çocuklar cinsel istismarı hayal güçlerinin genişliği nedeniyle uydururlar.
Yaşanmış bir iki olay önemli değildir. Çocuklar olan biteni çabuk unuturlar.
Olayı provoke eden çocuklar, şirin ve cazip kız çocuklar, evden kaçan çocuklar, ihmal edilmiş çocuklar; potansiyel kurbanlar yalnızca bunlardır.
Parklar, genel tuvaletler, ıssız sokaklar, karanlık yerler, boş inşaat alanları tehlikeli bölgelerdir.
İstismarcılar genellikle yaşlı ve yabancı erkeklerle, sokaktaki serserilerdir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:

Çocuklar bu konuda genelde yalan söylemezler. İlk kural çocuğa inanmak olmalıdır.
Bir kez olan ya da tekrarlayan cinsel istismar, çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığı açısından ciddi derecede zarar vericidir.
Kurbanlar her sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel gruptan gelen kız ve erkek çocuklar olabilir.
Olayın olduğu yer genellikle ev, okul, ev ile okul arasındaki yol gibi çocuğun içinde bulunduğu yakın çevresidir.
Olguların % 80-90’ında fail 20-40 yaşları arasındaki, kurban tarafından tanınan evli ve çocuklu erkeklerdir.


Yararlanılan Kaynaklar:
Turkish Journal of Police Studies,Vol:7 Issue:1
www.adlitip.org
Montaldo, Charles, Profile of a Pedophile
Keskin, Gülseren ve Çam, Olcay (2005), Çocuk Cinsel İstismarına Psikodinamik Hemşirelik Yaklaşımı, Yeni Symposium 43 (3):118-125
www.polis.web.tr
www.bursapolis.gov.tr

İlkay Çelik

ÇOCUKLARA VERİLEBİLECEK CİNSEL BİLGİLER

Çocuklarınıza cinsellikle ilgili doğru bilgiler verin. Önce cinselliğin ne olduğunu öğretin ki, sonra cinsel istismar hakkında bilgilendirin.

Sizin çocuğunuzun böyle bir şeyle karşılaşmayacağının garantisi yoktur. Ayrıca böyle bir eyleme kimin kalkışacağını da tam olarak bilemeyiz. Siz çocuğunuza bu durumu tanımayı ve kendini korumayı öğretebilirsiniz.

Amaç, onları korkutmak değil, kendilerini korumayı öğrenmeleridir. Bunun için de öncelikli olan cinsel gelişim hakkında bilgilendirilmeleridir.

Çocuğunuza şunları anlatabilirsiniz:
- "Herhangi biri sana istemediğin şekilde yaklaşırsa,
- Seni bunun için ikna etmeye ve zorlamaya çalışırsa,
- Böyle bir eylemde bulunman için sana para, hediye vermeyi, yiyecek, giyecek gibi şeyler sağlamayı ya da senin isteyebileceğin bir şeyi gerçekleştirmeyi teklif ederse, Derhal bu durumdan uzaklaş, ortamı terk et ve mutlaka gelip benimle konuş. Seni korumak ve bu durumu engellemek için senin yanında olacağım. Böyle bir durumla karşılaştığında karşıdaki kişinin niyetini anlamakta zorluk çekebilirsin. Karşıdaki kişinin niyetinden emin olmayı bekleme. Bu konuda en ufak bile bir şüphe duyduğunda ortamdan uzaklaş. Bu durum seni tedirgin edebilir, endişelendirebilir ya da korkutabilir. Birlikte bu durumun üstesinden geliriz."

Çocuğunuz kaç yaşındayken hangi düzeyde bilgi vermelisiniz;

18 ay: Beden bölgelerinin uygun adlandırılmalarını öğretin.
3-5 yaş: Bedenin bölgelerini öğretin. Herhangi birinden gelen cinsel yaklaşımlara “hayır” demeyi öğretin. Çocuklar bu yaşlarda cinsellikle ilgili pek çok soru sormaya başlarlar. Bu, sağlıklı gelişim için gereklidir. Sorularını geçiştirmeyin.
5-8 yaş: Eve güvenli geliş-gidiş planı yapın. Cinsel anlam içeren dokunuşlarla diğer dokunuşları ayırt etmeyi öğretin.
8-12 yaş: Ergenlikteki gelişim hakkında onları bilgilendirin. Güvenli olmayan yerlerin neler olabileceğini anlatın ve buralarda kendini korumaya yönelik nasıl hareket edecekleri hakkında konuşun.
13-18 yaş: Cinsellikle ilgili daha fazla konuşun. Cinsel zorlama ve tecavüz hakkında bilgilendirin. Gebelik ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında bilgilendirin.

İlkay Çelik